Tanıma ve Tenfiz Nedir?
Yabancı bir ülkede verilen boşanma kararının Türkiye’de geçerli hale gelmesi için mahkemeden alınan kararın tanınması gerekir. Bu işleme “tanıma” denir. Eğer boşanma kararında velayet, mal paylaşımı veya nafaka gibi icra edilebilir hükümler de varsa ve bu kararların Türkiye’de de uygulanması isteniyorsa “tenfiz” davası açılması gerekir. Her iki işlem de Türkiye’deki hukuki sistemin yabancı kararları kabul etmesini ve uygulamasını sağlar.
Yabancı Boşanma Kararının Türkiye’de Geçerliliği
Yurt dışında boşanmış olsanız dahi bu karar, Türkiye’de doğrudan geçerli sayılmaz. Tanıma işlemi yapılmadıkça kişi, Türkiye nüfus kayıtlarında hâlâ evli görünebilir. Bu da özellikle yeni evlilikler, miras, sosyal haklar veya çocuk velayeti gibi konularda ciddi hukuki sorunlar doğurabilir. Tanıma yapılmadan Türkiye’de yeniden evlenmek mümkün değildir.
Tanıma Davası Açma Şartları
Tanıma davası açmak için, boşanma kararının kesinleşmiş ve ilgili ülke yasalarına uygun şekilde verilmiş olması gerekir. Taraflardan en az birinin Türk vatandaşı ya da Türkiye’de yerleşik olması tanıma davası açılabilmesi için yeterlidir. Tanıma ve tenfiz davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemesi, yetkili mahkeme ise davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Antalya’da bu davalara genellikle Antalya Aile Mahkemeleri bakmaktadır.
Gerekli Belgeler ve Yasal Süreç
Tanıma davası için gerekli belgeler şunlardır:
- Yabancı mahkeme tarafından verilmiş ve kesinleşmiş boşanma kararının aslı veya onaylı örneği
- Kararın apostil şerhli olması (Lahey Sözleşmesi’ne taraf ülkeler için)
- Kararın yeminli tercümesi ve noter onayı
- Kimlik belgesi ve nüfus kayıt örneği
- Tarafların rızasını gösteren belge veya taraflardan birinin vekâletnamesi
Belgeler hazırlandıktan sonra tanıma davası açılır. Avukat aracılığıyla işlem yapılması süreci hem hızlandırır hem de eksik belge nedeniyle dava reddi riskini ortadan kaldırır.
Çekişmeli ve Anlaşmalı Boşanma Kararlarının Farkı
Yabancı mahkemelerden verilen boşanma kararları anlaşmalı ya da çekişmeli olabilir. Her iki tür karar da tanınabilir. Ancak çekişmeli boşanmalarda, kararın adil ve taraflara tebliğ edilmiş olması önemlidir. Özellikle davalının savunma hakkının sağlandığını gösteren belgeler büyük önem taşır. Anlaşmalı boşanmalarda tarafların birlikte başvurusu veya yazılı rızası aranır.
Tanıma İçin Gerekli Taraf Katılımı
Her iki taraf birlikte başvurursa dava açılmadan da tanıma kararı alınabilir. Ancak tek taraf başvuruyorsa, karşı tarafa tebligat yapılması gerekir. Eğer karşı taraf rıza göstermiyorsa veya adresi bilinmiyorsa dava süreci uzayabilir. Bu durumda profesyonel hukuki yardım, davanın takibi ve tebligatların düzenli yapılabilmesi için kritik öneme sahiptir.
Karşılıklı Tanıma (Mütekabiliyet) Şartı
Türk mahkemeleri, yabancı boşanma kararlarının tanınmasında “karşılıklılık” (mütekabiliyet) ilkesine dikkat eder. Bu, Türkiye’nin de aynı ülke mahkeme kararlarını tanıyıp tanımadığına bakılarak değerlendirilir. Avrupa ülkeleri, ABD, Kanada gibi pek çok ülkenin kararları Türkiye’de tanınırken bazı ülkelerdeki kararlar mütekabiliyet ilkesine takılabilir.
Nüfus Müdürlüğü ve Kimlik Bilgilerinin Güncellenmesi
Boşanmanın tanınması ile birlikte Türkiye Cumhuriyeti Nüfus Müdürlükleri, ilgili kişinin medeni hal bilgisini “boşanmış” olarak günceller. Bu güncelleme, kişinin yeni evlilik yapabilmesi, çocuk velayeti ve miras işlemleri için gereklidir. Mahkeme kararının kesinleşmesinden sonra ilgili belgeler Nüfus Müdürlüğü’ne sunulur.
Çocuk Velayeti ve Mal Paylaşımı Kararlarının Durumu
Boşanma kararında sadece evliliğin sona erdiği belirtiliyorsa tanıma yeterlidir. Ancak karar mal paylaşımı, çocuk velayeti, nafaka gibi maddi ve icra edilebilir unsurlar içeriyorsa tenfiz davası da açılması gerekir. Çünkü bu hükümler ancak Türk mahkemeleri tarafından uygulanabilir hale getirilir. Antalya’da bu işlemler Asliye Hukuk Mahkemesi ve İcra Müdürlükleri tarafından takip edilir.
Türkiye’de Tanıma Olmadan Yeni Evlilik Yapılabilir mi?
Hayır. Türkiye’de yasal olarak boşanmış sayılmak ve yeni bir evlilik yapabilmek için yabancı boşanma kararının tanınmış olması şarttır. Aksi halde evlenme başvurusu reddedilir. Tanıma yapılmadan yapılan evlilik girişimleri, Medeni Kanun’a aykırı olduğu için geçersizdir.
Antalya’da Tanıma ve Tenfiz Davaları
Antalya, yabancı uyrukluların yoğun yaşadığı ve evliliklerin sık yaşandığı bir şehir olması nedeniyle tanıma ve tenfiz davalarının da yoğun olarak görüldüğü yerlerden biridir. Antalya Aile Mahkemeleri bu konuda deneyim sahibidir. Ancak her mahkeme uygulaması farklılık gösterebilir; belgelerin eksiksiz ve hukuka uygun hazırlanması büyük önem taşır.
Billur Güler Aslım ile Tanıma Sürecinde Hukuki Destek
Antalya’da hizmet veren Avukat Arabulucu Billur Güler Aslım, yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve gerekirse tenfiz işlemlerinin yürütülmesinde müvekkillerine uzman destek sunar. Belgelerin temininden, tercüme ve noter işlemlerine, mahkemede temsil ve karar sonrası nüfus işlemlerine kadar süreci baştan sona titizlikle takip eder. Süreç boyunca profesyonel bir destekle hak kaybı yaşanmaz ve işlemler hızlı sonuçlanır.
Sıkça Sorulan Sorular
Nüfusta medeni hal nasıl güncellenir?
→ Tanıma kararının kesinleşmesiyle Nüfus Müdürlüğü’ne başvuru yapılarak güncelleme sağlanır.
Her yabancı mahkeme kararı Türkiye’de tanınır mı?
→ Hayır. Mütekabiliyet ve adil yargılama şartlarını taşımalı, karar kesinleşmiş olmalıdır.
Apostil ne işe yarar?
→ Belgenin uluslararası geçerliliğini ve resmiyetini sağlar. Tanıma davasında zorunludur.
Tanıma ne kadar sürer?
→ Tarafların rızasına göre 1–4 ay arasında sonuçlanabilir.
Avukatla mı başvurmak gerekir?
→ Zorunlu değil ama dava reddi veya uzama riski nedeniyle şiddetle tavsiye edilir.
Yurt dışında boşandıktan sonra Türkiye’de evlenebilir miyim?
→ Tanıma yapılmadan evlenmek mümkün değildir.