Türk Medeni Kanunu’nda Mal Rejimi Düzenlemesi

Türkiye’de evlilikle birlikte eşler arasında yasal olarak “edinilmiş mallara katılma” rejimi uygulanır. Bu rejim, eşlerin evlilik boyunca edindiği malların ortak olduğunu kabul eder. Kişisel mallar ise evlilikten önce edinilen, bağışlanan veya miras kalan varlıkları kapsar. Her mal bu sınıfa girerken niteliği, edinilme şekli ve kullanım amacı göz önünde bulundurulur.

Eşler bu yasal rejimin dışında, mal ayrılığı veya paylaşmalı mal ayrılığı gibi farklı bir rejim seçmek istiyorsa, noter huzurunda bir mal rejimi sözleşmesi yapmalıdır. Aksi belirtilmediği sürece her evlilikte ortaklık esas alınır.

Mal Satışında Eşin Onayı Gerekir mi?

Her mal için eşin onayı şart değildir. Ancak bazı taşınmazlar ve ortak yaşam alanları için bu kural farklı işler. Özellikle “aile konutu” olarak kullanılan taşınmazlarda eşin bilgisi ve izni zorunludur.

  • Tapuya kayıtlı bir ev, arsa ya da iş yerinin satışı, eğer aile konutu ise eşin açık rızası olmadan yapılamaz.

  • Otomobil gibi taşınır malların satışında ise kural olarak eşin rızası aranmaz; ama evlilik birliği içinde edinilmişse boşanma aşamasında mal paylaşımı davasına konu edilebilir.

Antalya’da sıklıkla karşılaşılan sorunlardan biri, eşlerden birinin ev ya da arsa gibi yüksek değerli bir malı, diğer eşin haberi olmadan satmasıdır. Bu satış işlemi bazen hukuken geçerli sayılsa da, geri alınması mümkündür.

Eşin Haberi Olmadan Yapılan Satışın Geçerliliği

Eğer satılan mal “aile konutu” niteliğindeyse ve bu konuta tapuda aile konutu şerhi konmuşsa, eşin rızası alınmadan yapılan satış geçersiz sayılır. Tapu, bu şerhe rağmen işlem yaparsa, iptal davası açılabilir.

Ancak eğer tapuda bu şerh yoksa ve alıcı iyi niyetli ise, satış işlemi hukuken geçerli kabul edilebilir. Yani eşin haberi olmadan yapılan bir satış, bazı durumlarda yasal kabul edilse de, hak kaybına yol açabilir. Bu nedenle, aile konutu şerhinin önemi büyüktür.

Antalya’da Bu Konuda Görülen Uyuşmazlık Örnekleri

Antalya’da eşin muvafakati olmadan satılan taşınmazlarla ilgili pek çok tapu iptal ve tescil davası açılmıştır. Özellikle Kepez, Muratpaşa ve Döşemealtı gibi bölgelerde, aile konutu olarak kullanılan evlerin eşlerden biri tarafından gizlice devredildiği durumlara sıkça rastlanır.

Bu tür olaylar genellikle boşanma sürecinde ortaya çıkar. Eşlerden biri, dava açılmadan önce mal kaçırmak amacıyla taşınmazı üçüncü kişiye devreder. Diğer eş, bu durumu öğrenip mahkemeye başvurduğunda, dava konusu genellikle “tasarrufun iptali” ya da “tapu iptali ve tescil” olur.

Aile Konutu Şerhinin Hukuki Etkisi

Aile konutu şerhi, eşlerin birlikte yaşadığı evin tapu kaydına işlenen bir uyarıdır. Bu şerh sayesinde taşınmazın satışı, devri ya da ipoteğe verilmesi gibi işlemler için eşin açık yazılı rızası gerekir. Aksi hâlde yapılan işlemler hukuken geçersiz sayılabilir.

Noterlik işlemlerinde, şerhli konutlarda eş muvafakati arandığından, çoğu zaman satıcı tek başına işlem yapamaz. Antalya’da birçok noter bu konuda özel hassasiyet göstermekte, tapuda aile konutu şerhi varsa mutlaka diğer eşin imzasını istemektedir.

Eşin Rızası Olmadan Yapılan Satışlara Karşı Açılabilecek Davalar

Aşağıdaki hukuki yollarla, habersizce yapılan mal satışlarına karşı hak aranabilir:

  • Tapu İptal ve Tescil Davası: Aile konutu şerhine rağmen yapılan satışın iptali ve taşınmazın yeniden eş adına tescili talep edilir.

  • Tasarrufun İptali Davası: Mal kaçırma niyetiyle yapılan satışlara karşı, eşin zarar görmemesi için açılan davadır.

  • Tazminat Davası: Mal rejimi ihlali nedeniyle uğranılan zararın giderilmesi talep edilebilir.

Bu davalarda satışın gerçekleşme şekli, zamanlaması, alıcının iyi niyeti ve tapu kayıtları dikkate alınır.

Eşin Mal Satışından Haberdar Olması Nasıl Güvence Altına Alınır?

Evlilik içinde her iki eşin de mülkiyet güvenliği için bazı tedbirler alınabilir:

  • Tapuya aile konutu şerhi konulmalıdır. Bunun için ikamet edilen adresin belgesi ve dilekçe yeterlidir.

  • Noterden muvafakatname alınması, mal devri sırasında yasal koruma sağlar.

  • Evlilik öncesi veya evlilik içinde yapılan mal rejimi sözleşmesi, mülkiyet haklarını netleştirir.

Antalya’da bu tür belgeler noterlerde veya tapu müdürlüklerinde kısa sürede düzenlenebilir.

Antalya Uygulamasında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Yolları

Antalya’da en sık karşılaşılan sorun, aile konutu şerhinin tapuya konulmamış olmasıdır. Bu nedenle eşlerden biri, diğerinin rızasını almadan evi kolayca devredebilmektedir. Bir diğer sorun ise bazı alıcıların iyi niyetli gibi gösterilerek yapılan muvazaalı satışlardır.

Bu tür durumlar yargıya taşındığında, genellikle şerh olup olmamasına, alıcının niyetine, satış tarihine ve diğer delillere bakılır. Antalya’daki hukuk uygulayıcıları, aile birliğini korumaya yönelik kararlar vermeye özen göstermektedir. Ancak sonuç tamamen dosyanın içeriğine göre değişebilir.

En Çok Merak Edilen Sorular

Eşim bana sormadan evi satabilir mi?
Eğer konut aile konutuysa ve şerh varsa, satamaz. Şerh yoksa, iyi niyetli alıcıya satış yapılabilir.

Araba satışında rıza gerekir mi?
Genelde gerekmez. Ancak araç edinilmiş mal kapsamındaysa boşanma sürecinde paylaşım konusu olur.

Şerh olmadan satış yapılmış, iptal mümkün mü?
Mümkün olabilir. Özellikle kötü niyetli satış varsa dava açılabilir.

Satın alan kişi iyi niyetliyse dava açabilir miyim?
Evet. İyi niyetli olsa bile bazı durumlarda dava hakkı korunur.

Boşanma davasında yapılan satış geçerli olur mu?
Dava açıldıktan sonra yapılan satışlar, mal kaçırma niyetiyle yapılmışsa iptal edilebilir.

Antalya’da aile konutu şerhi nasıl konur?
Tapu müdürlüğüne başvurarak, ikametgâh belgesi ve dilekçe ile kısa sürede işlem yapılabilir.

Eşler Arasında Mal Güvencesi Sağlamak İçin Tavsiyeler

Eşler arası güven ilişkisi ne kadar güçlü olursa olsun, malvarlığıyla ilgili şeffaflık büyük önem taşır. Tapu işlemleri, satışlar veya büyük harcamalarda karşılıklı bilgilendirme yapılmalıdır. Evlilikte edinilen malın hangi rejime tabi olduğunu netleştirmek için gerekirse mal rejimi sözleşmesi yapılmalıdır. Özellikle Antalya gibi emlak değeri yüksek şehirlerde, bu tür önlemler hukuki güvenlik açısından hayati önemdedir.